De nieuwe realiteit van duurzaamheidsrapportages
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is sinds haar aankondiging een katalysator geweest voor verandering in duurzaamheidsrapportage. Maar 2025 blijkt een jaar van herijking, uitstel en alternatieven. In deze blog duiken we in de laatste ontwikkelingen, de rol van iXBRL in digitale rapportage en de opkomst van VSME als pragmatisch alternatief voor het mkb.
CSRD: Uitstel en Versoepeling
De Europese Commissie heeft in 2025 definitief ingestemd met het zogeheten stop-the-clock-voorstel, onderdeel van het Omnibuspakket. Dit betekent dat de CSRD-rapportageverplichting voor grote ondernemingen is uitgesteld tot boekjaar 2027. Alleen organisaties van openbaar belang (OOB’s) met meer dan 500 medewerkers blijven voorlopig CSRD-plichtig over boekjaar 2025 en 2026.
Daarnaast is de reikwijdte van CSRD aanzienlijk beperkt, in het Omnibus voorstel. Waar eerder duizenden bedrijven onder de verplichting vielen, blijven nu alleen de grootste ondernemingen met meer dan 1.000 medewerkers binnen scope. Dit heeft grote gevolgen voor de implementatie in nationale wetgeving, die in Nederland voorlopig is stilgelegd.
Het Ombinuspakket is overigens nog in behandeling en niet definitief, alleen het uitstel is definitief mee ingestemd door de Europese Commissie.
De Praktijk: Eerste CSRD-rapporten en Lessen
Ondanks het uitstel hebben al meer dan 250 bedrijven vrijwillig CSRD-rapporten gepubliceerd in 2025. De variatie is groot: van 30 tot 300 pagina’s, en van 15 tot meer dan 80 gerapporteerde IRO’s (Impacts, Risks & Opportunities). De kwaliteit van data blijkt een knelpunt, vooral bij de dubbele materialiteitsanalyse. Stakeholders zoals investeerders worstelen met de vergelijkbaarheid en bruikbaarheid van de rapporten.
iXBRL: Digitale Transformatie van Rapportage
Een cruciale component van CSRD is de verplichte toepassing van Inline XBRL (iXBRL). Deze technologie maakt duurzaamheidsdata machine readable en gestandaardiseerd, waardoor gebruikers efficiënter data kunnen analyseren.
iXBRL-tagging vereist dat elk relevant datapunt – van CO₂-uitstoot tot beleidsteksten – wordt voorzien van een unieke tag uit de CSRD-taxonomie. Dit verhoogt de transparantie, maar vraagt ook om nieuwe tooling en processen.
Hoewel de verplichte iXBRL-tagging pas vanaf boekjaar 2026 (over 2025-data) wordt verwacht, is het advies om nu al te starten met voorbereidingen. Achteraf taggen is complex en foutgevoelig; integratie vanaf het begin is essentieel.
VSME: Een Toegankelijk Alternatief voor het mkb
Voor de duizenden mkb-bedrijven die door het Omnibusvoorstel buiten de CSRD-scope vallen, biedt de Voluntary Sustainability Reporting Standard for non-listed SMEs (VSME) een uitkomst.
De VSME is een vrijwillige Europese standaard, ontwikkeld door EFRAG, die mkb-bedrijven helpt om op proportionele wijze te rapporteren over duurzaamheid. De standaard bestaat uit twee modules:
- Basis (B): Voor micro- en kleine ondernemingen, met focus op kwalitatieve beschrijvingen.
- Comprehensive (C): Voor middelgrote bedrijven, met meer nadruk op beleid, strategie en ESG-prestaties.
Voordelen van VSME zijn onder andere:
- Minder verplichte datapunten dan CSRD.
- Snelle implementatie en lagere kosten.
- Eenvoudige opschaling naar CSRD in de toekomst.
- Voldoen aan informatieverzoeken van klanten, banken en investeerders.
Conclusie: Transparantie Blijft de Norm
Hoewel de CSRD-verplichtingen zijn versoepeld en uitgesteld, blijft de druk vanuit stakeholders op transparantie en duurzaamheid onverminderd groot. Voor grote ondernemingen is het zaak om strategisch te blijven voorbereiden op CSRD. Voor mkb-bedrijven biedt VSME een kans om op een toegankelijke manier invulling te geven aan ESG-rapportage.
Digitale rapportage via iXBRL wordt de nieuwe standaard. Wie nu investeert in datakwaliteit, tooling en processen, plukt daar straks de vruchten van – in compliance, stakeholdervertrouwen én toegang tot financiering.
Auteur: Sander ’t Hoen
